ԴԱՆԻԵԼ ԽԱՐՄՍ

ՆԱՄԱԿ

Թանկագին Նիկանդր Անդրեևիչ,
ստացա նամակդ և անմիջապես հասկացա, որ այն քեզնից է: Նախ, մտածեցի, որ այն միգուցե քեզնից չէ, բայց հենց որ բացեցի, միանգամից հասկացա, որ քեզնից է, թե չէ քիչ էր մնում մտածեի, որ քեզնից չէ: Ես ուրախ եմ, որ դու վաղուց արդեն ամուսնացել ես, որովհետև երբ մարդն ամուսնանում է նրա հետ, ում հետ ուզում էր ամուսնանալ, ուրեմն արդեն հասել է նրան, ինչին ձգտում էր:
Երեկ ես ստացա նամակդ և անմիջապես մտածեցի, որ այն քեզնից է, բայց հետո մտքովս անցավ, որ քեզնից չէ, բայց բացեցի ու տեսա` քեզնից է որ կա: Շատ լավ արեցիր, որ գրեցիր ինձ: Առաջ չէիր գրում, հետո հանկարծ գրեցիր, թեև նախքան այն, երբ որոշ ժամանակ չէիր գրում, դարձյալ գրում էիր:
Հենց որ ստացա նամակդ, անմիջապես հասկացա, որ այն քեզնից է և, բացի այդ, ես շատ ուրախ եմ, որ դու ամուսնացել ես, թե չէ, երբ մարդ որոշում է ամուսնանալ, ապա նա անպայման պետք է ամուսնանա: Այդ իսկ պատճառով ես շատ ուրախ եմ, որ դու վերջապես ամուսնացել ես նրա հետ, ում հետ ուզում էիր ամուսնանալ: Եվ շատ լավ արեցիր, որ գրեցիր ինձ: Ես շատ ուրախացա, որ տեսա նամակդ և անմիջապես մտածեցի, որ այն քեզնից է: Ճիշտ է, մինչև բացում էի, միտք հղացավ, որ այն քեզնից չէ, բայց հետո, համենայն դեպս, որոշեցի, որ քեզնից է: Շնորհակալություն, որ գրեցիր:
Շնորհակալ եմ քեզ և շատ ուրախ քեզ համար: Դու թերևս գլխի չես ընկնում, թե ես ինչու եմ այդքան ուրախ քեզ համար, բայց ես քեզ իսկույն կասեմ. ես ուրախ եմ քեզ համար, որովհետև դու ամուսնացել ես, և ընդ որում` նրա հետ, ում հետ որ ուզում էիր ամուսնանալ, քանի որ հենց այդպես են հասնում նրան, ինչին ձգտում են: Ահա հանց այս պատճառով էլ ես շատ ուրախ եմ քեզ համար: Նաև ուրախ եմ, որ նամակ գրեցիր ինձ: Ես դեռ հեռվից գլխի ընկա, որ նամակը քեզնից է, բայց երբ ձեռքս վերցրի` մտածեցի. իսկ եթե քեզնից չ՞է: Հետո մտածեցի` դե ոչ, իհարկե քեզնից է: Բացում եմ նամակը և միաժամանակ մտածում` քեզնի՞ց է, քեզնի՞ց չէ: Իսկ երբ բացեցի, տեսա, որ քեզնից է: Ես շատ ուրախացա և որոշեցի պատասխանել քեզ:
Շատ բան կա ասելու, բայց ժամանակ չունեմ: Ինչ հասցրեցի, գրեցի այս նամակում, իսկ մնացածը հետո կգրեմ, թե չէ հիմա բոլորովին ժամանակ չունեմ: Ինչևէ, լավ է, որ դու ինձ նամակ գրեցիր: Հիմա ես հաստատ գիտեմ, որ դու վաղուց արդեն ամուսնացել ես: Եվ նախորդ նամակներիցդ էլ գիտեի, որ դու ամուսնացել ես, և հիմա նորից իմացա, որ դու, հիրավի, ամուսնացել ես: Եվ ես շատ ուրախ եմ, որ դու ամուսնացել և նամակ ես գրել ինձ: Նամակը տեսնելուն պես անմիջապես գլխի ընկա, որ դու նորից ամուսնացել ես: Դե ինչ, կարծում եմ, որ լավ է, որ դու նորից ամուսնացել և նամակ ես գրել ինձ: Հիմա պատասխանիր. ինչպես է քո կինը, և ինչպես այդ ամենը գլուխ եկավ: Հաղորդիր բարևներս նոր կնոջդ:
25-ը սեպտեմբերի և հոկտեմբերի, 1933թ.

ՋԵՅՄՍ ԹԸՐԲԵՐ

ԳԱՅԼԸ ԴՌԱՆ ՄՈՏ

Տեր և տիկին Ոչխարները նստած էին իրենց հյուրասենյակում` իրենց դստեր հետ, որը որքան ուտելի, նույնքան էլ սիրուն էր, երբ շքադուռը բախեցին:
— Մի պարոն է այցի եկել, — ասաց դուստրը:
— Հագուստ Մաքրողն է,- ասաց մայրը:
Զգուշավոր հայրը վեր կացավ, լուսամուտից նայեց:
— Գայլն է,- ասաց նա:- Պոչը երևում է:
— Հիմար չլինես, — ասաց մայրը:- Հագուստ Մաքրողն է, դա էլ նրա խոզանակն է:- Եվ գնաց ու դուռը բացեց: Գայլը ներս մտավ, աղջկան առավ ու փախավ:
— Դու իրավացի էիր,- ի վերջո ընդունեց մայրը ոչխարաբար:
Առակս գալիս է ասելու, թե մայրը միշտ չէ, որ ամենաշատը գիտի: (Ընդգծումը հորն է, աղջկանը և իմը):

Թարգմ. Շ. Ավագյան

Քաջ տոհմի զավակները` ճաղերի ետևում

Հայերը հերթական անգամ ցնցեցին Ամերիկան: Միացյալ Նահանգների իրավապահները հայտարարեցին Armenian Power («Հայկական ուժ») անվամբ խոշոր հանցախմբի վնասազերծման մասին: Շուրջ ութ տասնյակ անդամներ արդեն ձերբակալած են, ևս 20 կասկածյալների նկատմամբ հետախուզում է հայտարարված: Բայց սա դեռ բոլորը չէ: Ամերիկյան Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի հաղորդագրության համաձայն, հանցավոր գործունեության մեջ ներգրավված են եղել շուրջ 200 կասկածյալներ: Մի խոսքով, մի ամբողջ զորաբանակ: Իշխանությունները նրանց դեմ դուրս են բերել իրենց լավագույն ուժերը` բացահայտման աշխատանքներում ընդգրկվել են 9 գործակալություն, ձերբակալություններին մասնակցել է ավելի քան հազար իրավապահ, և այդ ամբողջ արշավը ծավալվել է միանգամից երեք` Կալիֆորնիա, Կոլորադո ու Ֆլորիդա նահանգներում: Այս տեղեկություններն ու թվերը չէին կարող տպավորություն չգործել շարքային ամերիկացիների վրա և, իհարկե, հարմար առիթ չդառնալ այն պաշտոնյաների համար, ովքեր պահանջ ունեին մեկ անգամ ևս երկրին ներկայանալ իբրև հանցավոր աշխարհի դեմ հերոսական պայքարի առաջամարտիկներ: Եվ եթե այս օրերին նրանց ելույթներում երբեմն-երբեմն ի հայտ են գալիս պատկերը չափից ավելի գունազարդելու նրբերանգներ, ապա դրանք համապատասխան ըմբռնում են պահանջում:
Այսպես, ԱՄՆ գլխավոր դատախազի օգնական Լենի Բրոյերը հայտարարեց, թե հայկական խմբի անդամները մեղադրվում են մի քանի հարյուրի հասնող հանցագործությունների մեջ` դրամաշորթություն, բանկային տվյալների հափշտակում, մարդկանց առևանգում, թմրամիջոցների շրջանառություն… Պատճառած վնասների չափը տասնյակ միլիոնավոր դոլարների է հասնում, կան հազարավոր տուժածներ: «Սա մի խումբ է, որը շահույթ ստանալու համար պատրաստ էր դիմել ցանկացած քայլի և օգտագործել բռնության ու սպառնալիքի ցանկացած միջոց` իր նպատակին հասնելու համար»,- մեղադրյալների հրեշավոր կերպարն ամբողջացրեցին տեղական թերթերը: Իր հերթին ՀԴԲ ներկայացուցիչ Ջոն Գիլիսը ասաց, թե «եվրասիական հանցավոր խմբերի վնասազերծումների շարքում այս մեկը ամենախոշորն է» ու եթե առաջադրված մեղադրանքներն ապացուցվեն, ապա «Հայկական ուժի» մարտիկներին սպառնալու է նվազագույնը 10-20 տարուց մինչև ցմահ ազատազարկում:
Բայց նույնիսկ արդարադատություն իրականացնողները չէին կարող չխոստովանել, որ այս անգամ իրենք բախվել էին բացառիկ հնարամտության ու կազմակերպվածության հետ: Գործերից յուրաքանչյուրն աչքի էր ընկնում թե ինքնատիպությամբ, թե կատարողական վարպետությամբ: Օրինակ, ներկայացված մեղադրանքներից մեկի համաձայն, խմբավորման անդամները հայտնի «Ընդամենը 99 ցենտ» խանութների ցանցում բանկային տվյալները կրկնօրինակող սարքավորումներ էին տեղադրել, ինչը նրանց հնարավորություն էր տվել առանց հավելյալ ճիգերի գրպանել ավելի քան 2 միլիոն դոլար: Հայերի հաջողության պատճառներից մեկն էլ թերևս այն էր, որ «Հայկական ուժ»-ը մասնագիտացած էր եղել տեխնոլոգիական բարձր մակարդակով իրականացվող հանցագործություններում և ունեցել էին հակերներ, որոնք հրաշալի տիրապետում էին համակարգչային զանազան խարդախությունների:
Մի առանձին թեմա է հանցախմբի կապերը ըստ ազգային պատկանելության և աշխարհագրության: Քննությունը, մասնավորապես, պարզել է, որ «Հայկական ուժի» անդամները սերտ «գործընկերային» հարաբերություններ են պահպանել մեքսիկական մաֆիայի ներկայացուցիչներ հետ, որոնք վերահսկում են թմրամիջոցների շրջանառությունը և նույնիսկ ԱՄՆ-ի ազատազրկման վայրերերի ներքին «կարգուկանոնը»: Դրանից բացի, «Հայկական ուժը» կապեր է հաստատել նաև Արևելյան Եվրոպայի հանցավոր խմբավորումների ու «օրենքով գողերի» հետ: Ի դեպ, խմբի առանձնահատկություններից մեկն էլ կայանում է նրանում, որ այն չի ունեցել մեկ հիմնական ղեկավար, այլ գործել են մի քանի հեղինակավոր և փորձառու «օրենքով գողեր», որոնց անմիջական օժանդակությամբ էլ ամերիկահայ տղաները հնարավորություն են ստացել օվկիանոսի այն ափին իրականացվող իրենց բուռն գործողությունները համակարգել Ռուսաստանում, Վրաստանում և հատկապես Հայաստանում գործող հանցախմբերի հետ։ Սա պիտի որ ընդհանուր պատկերի ամենահետաքրքրական դրվագներից մեկը դառնա ճիշտ այնպես, ինչպես անցյալ տարվա հոկտեմբերին ոչ անհայտ «Պզոյի» հանցախմբի թելերը եկան ու հանգուցվեցին հենց Հայաստանում: Իսկ դա արդեն լուրջ մտահոգվելու առիթներ է տալիս թեկուզ այն պատճառով, որ Միացյալ Նահանգների այս բացահայտիչ քայլերում ու հայտարարություններում այլևս անհնար է չնկատել անուղղակի մեղադրանքներ` հասցեագրված հատկապես հանցագործների պատմական հայրենիքին ու տեղի իշխանավորներին:
Այդպես ենթադրելու մի քանի պատճառներ կան: Դրանցից հիմնականը թերևս այն է, որ Armenian Power-ը հենց նոր լուս աշխարհ չեկավ ու չմերկացվեց, ամերիկացի իրավապահներն այդ խումբը գիտեին և նրա անդամների հետ առնչվում էին շատ վաղուց: Ինչպես իրավացիորեն գրում է «Los Angeles Times»-ը, հայերի այս հանցախումբը ստեղծվել է դեռևս 1980-ականներին Լոս Անջելեսում` Արևելյան Հոլիվուդում և Գլենդելում: Նպատակն այն ժամանակ մեկն է եղել` պաշտպանվել իսպանախոսների հանցախմբերի ոտնձգություններից: «20 տարի առաջ Հոլիվուդում ներգաղթյալ հայերին աջակցելու համար ստեղծված այս խմբավորումը տասնամյակների ընթացքում վերաճել է միջազգային մասշտաբների հասնող հանցավոր խմբավորման, որը կազմված է 1980-ականների վերջերին և 1990-ականների սկզբին Հայաստանից Լոս Անջելես ներգաղթած հայերից»,- գրում է նույն թերթը, և անմիջապես մեջբերում Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի այն պնդում, թե անօրինական ճանապարհներով ստացված եկամուտների մի մասն ուղղվել է Հայաստան։
Չի բացառվում, որ այս անգամ էլ ամերիկացի համազգեստավորները կժամանեն Երևան` պարզելու, թե ինչպես և հատկապես ուր են հոսել օրինապահ ամերիկացիներից թալանված միջոցները: Իսկ այն, որ Միացյալ Նահանգների հասարակության մոտ հայերի մասին նախկին պատկերացումները հետզհետե վերանայվում են, և շատ մոտ ապագայում մենք նրանց կներկայանանք իբրև մաֆիոզներ կամ գրպանահատներ, արդեն միայն ժամանակի հարց է:

Հովիկ ՉԱՐԽՉՅԱՆ

ՋՈՆ ՌԵՍԿԻՆ

Մեր կյանքի յուրաքանչյուր պահին մենք պետք է ձգտենք որոնել-գտնել ոչ թե այն, ինչը մեզ բաժանում է մյուս մարդկանցից, այլ այն, ինչը ընդհանուր է մեր և նրանց միջև: Նայեք յուրաքանչյուր արշալույսին, ինչպես ձեր կյանքի սկզբին, և յուրաքանչյուր վերջալույսին, ինչպես կյանքի ավարտին: Թող այդ կարճատև կյանքերից յուրաքանչյուրը նշվի որևէ բարի արարքով, ձեր որևէ հաղթանակով սեփական անձի նկատմամբ կամ ձեռքբերված գիտելիքով: Ձեր գործին նվիրվեք ամբողջ հոգով ու սրտով, բայց նախապես պարզեք, թե արդյո՞ք դա լավ գործ է: Բարի գործը չի կարող արվել ատելությունից, առավել ևս` շահամոլությունից: Այն արվում է միայն սիրուց: Բարի գործեր անելը ամենայն վեհություն տանող ուղին է. եթե այդպիսիք չեք անում, ապա անխուսափելիորեն կգա այն օրը, երբ դուք ստիպված կլինեք աշխատել ոչ թե բարու, այլ չարի համար: Ձեր գործերի արդյունքները կգնահատեն ուրիշները. ջանացեք միայն այն բանում, որ ձեր սիրտը լինի մաքուր ու արդարացի:

ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐՅԱՆ

Ծաղիկը, որ մեռնում է, ճամփորդ է,
մի ճամփորդ
Ժամանակի մռայլ պարտեզից
դեպի աշխարհի երազող առասպելը,
դեպի երազող առասպելը մի աշխարհի,
որ պետք է հայտնագործվի:

Ծաղիկը, որ մեռնում է, սեղմում է իր հիվանդ սրտին
գաղտնի ցավը,
աշնան երգող հոգեվարքը
և սառը, դողդոջուն լույսը՝ աստղերի արցունքներից:

Գիտե՞ս, նրա թերթիկներում կծկված մահն է դժգունում:
Կյանքի գինին հոսել է: Գավաթը ցամաքում է,
անուշաբույրի կրակն այլևս չի վառվում:
Նրա գլուխը հակված է,
նման արկածի, որ իմաստն է հայցում Անհայտի անդունդից:

Եկ զգուշորեն վերցնենք նրա սրտի գավաթը,
որը չի լռել դեռ,
և թող խմենք նրա արյան տենդը՝
նրա զգացմունքի վերջին բոցը,
նրա դրախտի վերջին լույսը:

Եվ հետո վերջնական մահը կգա:
Ներդաշնակության խորհուրդները կբերեն
փոխարկման մի դեղին առավոտ:

Այս մոլորակը հավերժ կփոխի
իր հայացքը մեր մտքերում:

Թարգմ. Արծվի Բախչինյան