ՍՅՈՒՍԱԿՈՒ ԷՆԴՈ

Տղամարդը կնոջ մեջ փնտրում է ոչ թե «կյանքի ուղեկցի» կամ «փոքրիկ կոլեկտիվի անդամի», ինչպես դու ես արտահայտվում (ի դեպ, դու այդ մասին պնդում ես քո ամբողջ նամակի ընթացքում, ասես տղամարդու և կնոջ միջև ուրիշ ոչ մի հարաբերություն չկա և լինել չի կարող), այլ բարեկամական մասնակցություն, նյութական աջակցություն, քնքշանք: Այո, այո, տղամարդիկ երբեմն ցանկանում են, որ իրենց մայրաբար գուրգուրեն:

Երբեմն ուզում ես մոռանալ, որ դու «ամուսին» ես, «հայր» ես, ցանկանում ես տղամարդ լինել: Կանայք մեզ տղամարդ են տեսնում, քանի դեռ մենք նրանց սիրահետում ենք: Հետո արդեն մենք ամուսին ենք: Դա արագ ձանձրացնում է, ինչպես ամանորյա վատնումները:

Ինչ ուզում ես ասա, բայց տղամարդիկ չեն կարողանում այնպես արագ կերպարանափոխվել ամուսնու, ինչպես կանայք: Այս հարցում կանայք ավելի շնորհալի են: Նրանք ընդհանրապես հեշտությամբ են հարմարվում նոր իրավիճակներին…

«Ամուսնական կյանք» գրքից

ԿՆՈՋ ԱՐԱՐՈՒՄԸ

Աստված կնոջն ստեղծելիս բավական երկար չարչարվեց: Նա աշխատում էր 6-րդ օրը, երբ նրան մոտեցավ հրեշտակը, հարցրեց, թե ինչու է այդքան երկար ժամանակ վատնում դրա վրա:

Աստված պատասխանեց. «Նայիր նրա բնույթին: Նա պետք է ունենա 200 շարժական մասեր, միեւնույն ժամանակ շարժումները փառավոր լինեն: Պետք է ինքն իրեն բուժի, երբ հիվանդ է, աշխատի օրական 18 ժամ: Ունենա ընդամենը երկու ձեռք եւ կարողանա գրկել մի քանի երեխայի: Ընդ որում՝ այնպես գրկել, որ անցնի ցանկացած ցավ` լինի դա ծնկների կամ հոգու վերքեր»:

Հրեշտակն ավելի մոտեցավ արարածին եւ շոշափեց նրան.

— Աստված իմ, նա այնքան փխրուն է:

— Այո՛, ես նրան փխրուն եմ ստեղծել, սակայն միեւնույն ժամանակ՝ շատ ուժեղ: Դու չես էլ կարող պատկերացնել, թե նա ինչերի կարող է դիմանալ ու դիմակայել:

— Իսկ նա կարո՞ղ է մտածել:

— Ոչ միայն մտածել, այլեւ համոզել:

Հրեշտակը ձեռքը հպեց կնոջ այտին ու ասաց.

— Նա կարծես մի փոքր անսարք է: Նրանից ջուր է հոսում:

— Դա ջուր չէ, այլ` արտասուք: Դրանք արտահայտում են նրա տխրությունը, նրա տառապանքները, մենակությունը, նրա հպարտությունը:

Հրեշտակն իսկապես տպավորված էր.

— Աստված իմ, դու իսկապես հանճար ես: Կինը կատարելություն է:

— Այո, նա այնպիսի ուժ ունի, որ կարող է զարմացնել տղամարդուն: Նա կարող է ծիծաղել, երբ իրականում ուզում է լաց լինել: Նա կարող է ժպտալ, երբ վախենում է:

Այնուհետեւ Աստված հոգոց հանելով ասաց.

— Սակայն նա ունի մի թերություն, որ եթե ինքը չուղղի, կարող է փչացնել  ամբողջ կյանքը:

— Ի՞նչն է դա:

— Նա իր գինը չգիտի:

Ըստ Ալեքսանդրյան գրադարանում գտնված ավանդազրույցի

Թարգ. Աշխեն Քեշիշյան

ՈՒԻԼՅԱՄ ՀՈԼԴԻՆԳ

Բացատրե՞մ քեզ, թե որն է կյանքի իմաստը: Մտածիր թիթեռնիկի մասին, որն ապրում է ընդամենը մեկ օր: Եվ այն ագռավն էլ որոշ բաներ գիտի անցած ու նախանցած օրերի մասին: Ագռավը գիտի, թե ինչ բան է արևածագը: Հավանաբար նա գիտի նաև, որ արևը վաղը կրկին կծագի: Իսկ թիթեռնիկը չգիտի: Ոչ մի թիթեռնիկ չգիտի, թե ինչ է արևածագը: Ահա այդպես էլ մենք քեզ հետ: Ոչ, Ռոջեր, ես չեմ պատրաստվում քեզ համար քարոզ կարդալ այն մասին, թե որքան կարճ է մեր երկրային կյանքը: Մենք գիտենք, որ այն անտանելի երկար է, և այնուհանդերձ դա պետք է կրել: Բայց մեր կյանքն իմաստ ունի, քանի որ երկուսս էլ ընտրյալներ ենք: Մենք թիթեռնիկների նման ենք: Մենք չգիտենք, թե ի՞նչ է մեզ սպասվում, ե՞րբ վեր կբարձրանանք` ոտնաչափ առ ոտնաչափ: Բայց մենք պարտավոր ենք ապրել մեր օրը` առավոտից երեկո, ապրել նրա յուրաքանչյուր րոպեն` բացահայտելով որևէ նոր բան…

ԴԵՆ ԲՐԱՈՒՆ

Պատմությունը միշտ էլ գրվում է հաղթողների կողմից: Եվ երբ տեղի է ունենում երկու մշակույթների բախումը, պարտվողն ասես ջնջվում է, իսկ հաղթողը սկսում է գրել պատմության նոր գիրքերը, գրքեր, որոնք փառաբանում են իր գործունեությունը և նսեմացնում պարտված ախոյանին: Ինչպես մի անգամ ասել է Նապոլեոնը` «Ի՞նչ բան է պատմությունը, եթե ոչ հեքիաթ, որին հավատալու համաձայնություն է ձեռք բերվել»: Իր բնույթի համաձայն, պատմությունը միշտ էլ իրադարձությունների միակողմանի գնահատականն է:

Իսկ եթե խնդիրը չունի ճիշտ պատասխան, իրավիճակից դուրս գալու միայն մեկ ազնիվ ելք կա: Ոչ` այո, ոչ` չէ: Լռությունը: Ճշմարտությունը հնարավոր չէ փոխարինել որևէ այլ բանով:

ԱՐԹՈՒՐ ԿԼԱՐԿ

Կլարկի երեք օրենքները

Երբ հարգարժան, բայց տարիքն առած գիտնականը պնդում է, որ ինչ-որ բան հնարավոր է, նա երևի գրեթե իրավացի է:

Եթե նա պնդում է, որ ինչ-որ բան անհնար է, ապա, ամենայն հավանականությամբ, սխալվում է:

Հնարավորության սահմանագիծը բացահայտելու միակ եղանակը կայանում է նրանում, որպեսզի խիզախություն ունենաս քայլ անելու դեպի անհնարինը:

Չորրորդ օրենք. յուրաքանչյուր փորձագետի համար գոյություն ունի մեկ այլ փորձագետ` ճիշտ հակառակ տեսակետով:

 

ՖՐԱՆՍՈՒԱԶ ՍԱԳԱՆ

Արտաքին հանգստության համար ներքին ունայնություն է պետք…

Կգտնվի՞ ողջ աշխարհում ավելի միայնակ արարած, քան մարդը, ով որոշել է ապրել ուրախ, երջանիկ, բարեհամբույր ցինիզմով, մարդ, որը նման որոշման է հանգել ամենաբնական ճանապարհով` բնազդաբար, և հանկարծ մնում է դատարկ ձեռքերով:

Իսկ եթե կուզեք` ժամանակ առ ժամանակ մարդկանց չէր խանգարի միայնակ լինել: Դա իր հմայքն ունի: Երբեմն պատահում է, որ մարդը բացարձակապես երջանիկ է միայնակ, ինքն իր հետ: Այդպիսի րոպեների հիշողությունները դժվար պահերին փրկում են հուսահատությունից: Դուք արդեն գիտեք, որ ընդունակ եք երջանիկ լինել միայնակ ու առանց որևէ էական պատճառի: Դուք գիտեք, որ դա հնարավոր է: Ու եթե մարդը դժբախտ է մեկ ուրիշի պատճառով, անհուսորեն, համարյա օրգանապես կախված է նրանից, նման հիշողությունները վերադարձնում են վստահությունը: Ինքնավստահությունն ինքդ քեզ հետ մեղսակցության արբեցնող զգացումն է:

Ավելի լավ է ունենալ հիմնավոր պատճառ դժբախտության համար, քան աննշան` երջանկության համար:

ՕՍԿԱՐ ՈՒԱԼԴ

Տղամարդիկ ամուսանանում են հոգնությունից, կանայք` հետաքրքրասիրությունից: Թե մեկին և թե մյուսին ամուսնությունը բերում է հիասթափություն: Սիրահարվածությունը սկսվում է նրանից, երբ տղամարդը խաբում է ինքն իրեն, և վերջանում է նրանով, որ նա խաբում է մեկ ուրիշին: Այս դեպքում գայթակղությունից խուսափելու միակ ճանապարհը նրան տրվելն է: Ամուսնության գլխավոր վնասն այն է, որ այն դուրս է բերում մարդու միջից եսասիրությունը: Իսկ ոչ եսասեր մարդիկ անգույն են, նրանք կորցնում են իրենց անհատականությունը:

Կյանքում երկու իսկական ողբերգություն կա: Առաջինը` երբ չես ստանում այն, ինչ ուզում ես, երկրորդը` երբ ստանում ես:

ԳԱԲՐԻԵԼ ԳԱՐՍԻԱ ՄԱՐԿԵՍ

Մի ամբողջ շաբաթ ես իմ հագից չհանեցի տնային խալաթը, ոչ ցերեկը, ոչ գիշերը, չլվացվեցի, չսափրվեցի, չմաքրեցի ատամներս, քանի որ սերը ինձ շատ ուշ սովորեցրեց, որ մարդն իրեն կարգի է բերում, հանգնվում է և օծվում է օծանելիքով ինչ-որ մեկի համար, իսկ ես ոչ մեկը չունեի: Ու՞մ համար…

Ամուսնությունը որպես այդպիսին չի ունեցել որևէ գիտական հիմնավորում. երկու հոգի, իրար հազիվ ծանոթ, մեկը մյուսին ոչնչով չնմանվող, տարբեր բնավորություններով, մեծացած տարբեր մշակութային միջավայրերում և, ամենագլխավորը, տարբեր սեռերից, պիտի, չգիտես ինչու, ապրեին միասին, քնեին միևնույն անկողնում և կիսեին իրենց ճակատագիրն այն դեպքում, երբ, ամենայն հավանականությամբ, նրանց համար նախատեսված էր եղել միանգամայն այլ ճակատագրեր:

Թույլերը երբեք չեն կարող ոտք դնել սիրո թագավորություն: Այդ թագավորությունում օրենքները խիստ են: Կանայք հանձնում են իրենց միայն համարձակ ու վճռական տղամարդկանց, նրանք հույսով են ներշնչում, իսկ դա այն է, ինչ հարկավոր է կանանց:

Սիրո մի տարատեսակը ոչնչացնում է սիրո մեկ այլ տարատեսակի, քանի որ մարդը հավատարիմ է իր բնույթին. հագեցնելով քաղցը` նա կորցնում է հետաքրքրությունը սննդի նկատմամբ:

ՋԵԿ ԼՈՆԴՈՆ

Կյանքի նպատակը հասույթն է: Կյանքի էությունը` հասույթը: Աշխարհում բոլոր շնչավորները բաժանվում են երկու խմբի` նրանք, ովքեր ուտում են, եւ նրանք, որոնց ուտում են: Եվ այդ օրենքն ասում է. «Կեր, այլապես քեզ կուտեն»:

Կյանքն իր բարձրագույն կետին հասնում է այն վայրկյաններին, երբ նրա բոլոր ուժերը ձգտում են իր առաջ դրված նպատակների իրագործմանը: Ուրախությունն այն չէ, որ քո գործը հաջողություն է վայելում, այլ այն, որ դու գործում ես: Մարդը հոգեկան ցավ է ապրում, երբ իր աստվածներին մերժում են, եւ իր իսկ ձեռքերով կառուցված հաղթակամարները փլուզվում են: Մարդու փիլիսոփայությունը, ինչպես նրա կրոնը, մարդն ինքն է. մարդն այն ստեղծում է իր պատկերով եւ նմանությամբ: Ըստ իս, մարդն այս կամ այն բանն անում է` ենթարկվելով իր ցանկություններին: Իսկ նրա ցանկությունները շատ են: Նա կարող է ցանկանալ խույս տալ ցավից կամ հաճույքներ ըմբոշխնել: Սակայն ինչ էլ որ նա անի` նրան առաջ են մղում հենց այդ նույն ցանկությունները:

Կյանքը հագեցման անհագուրդ ծարավ է, իսկ աշխարհն ասպարեզ է, որտեղ բախվում են բոլոր նրանք, ովքեր ձգտելով հագեցումի` հետապնդում են մեկը մյուսին, որսում են մեկը մյուսին, խժռում են մեկը մյուսին, ասպարեզ, որտեղ հեղվում է արյունը, որտեղ իշխում է դաժանությունը, կույր պատահականությունն ու քաոսը` անսկիզբ ու անվերջ:

Մարդկային ցեղը դատապարտված է թաղվելու նախնադարյան խավարի մեջ` մինչեւ որ վերստին կսկսվի արյունալի վերելքը:

ԳԱԲՐԻԵԼ ԳԱՐՍԻԱ ՄԱՐԿԵՍ

Ինչու, գրողը տանի, ոչինչ չփոխվեց այս աշխարհում իմ մահից հետո: Ինչպե՞ս կարող է պատահել, որ արևը դարձյալ ծագում ու մայր է մտնում և նույնիսկ չի սայթաքում: Ինչու՞ կիրակին մնացել է կիրակի, իսկ շոգը նույն այն անտանելի շոգն է, ինչպես իմ կենդանության օրորք էր:

Մեռնելն այնքան էլ հեշտ չէ, ինչպես կարծում եք: Մարդը մեռնում է ոչ այն ժամանակ, երբ պետք է, այլ այն ժամանակ, երբ կարող է: Ոչինչ այնպես չի բնորոշում մարդուն, քան այն, թե ինչպես է նա մեռնում:  Մարդիկ, որոնց սիրում են, հարկ է, որ մահանան իրենց բոլոր իրերի հետ միասին: Յուրաքանչյուր իր կենդանի է: Պետք է միայն կարողանալ արթնացնել նրա հոգին:

Թույլ մի տվեք ձեզ մեռնել, քանի դեռ չեք ճաշակել այս զգացումը` քնել նրա հետ, ում սիրում ես:

 

ՋԵՐՈՄ Դ. ՍԵԼԻՆՋԵՐ

Մշտապես ես ասում եմ. «Շատ հաճելի է ծանոթանալ ձեզ հետ», երբ ամենևին էլ հաճելի չէ: Բայց եթե ուզում ես ապրել մարդկանց հետ, ստիպված ես ամեն բան ասել: Սա է ամբողջ դժբախտությունը. անհնար է գտնել խաղաղ, հանգիստ մի վայր: Չկա այդպիտի տեղ աշխարհում: Երբեմն մտածում ես` իսկ գուցե կա՞, բայց մինչ դու այնտեղ կհասնես, ինչ-որ մեկը ծածուկ կհայտնվի այնտեղ ու մի անպատկառություն կգրի հենց քո քթի տակ…

Վրա կհասնի օրը, երբ դու ստիպված կլինես որոշել, թե ուր ես գնալու: Եվ անմիջապես պետք է գնալ այնտեղ, որտեղ որոշել ես: Անհապաղ: Դու իրավունք չունես ոչ մի րոպե վատնել: Դա քեզ արգելված է:

Մարդն ունի այնպիսի մի բան, ինչը չի ենթարկվում մեծամասնությանը: Դա նրա խիղճն է: Եվ մարդը չպիտի ստանձնի այն, ինչ վերապահված է Աստծուն:

 

Ի՞նչ է ասում մի պատը մյուսին.

— Հանդիպենք անկյունում:

ՉԱՐԼԶ ԲՈՒԿՈՎՍԿԻ

Անհաջող օր է: Եվ շաբաթը: Եվ տարին: Եվ կյանքը, անիծված լինի այն:  Շատ տխուր է, ամեն ինչ շատ տխուր է. Ամբողջ կյանքն ապրում ենք ինչպես ապուշներ և վերջիվերջո մեռնում ենք:

Չափազանց քիչ մարդիկ կան, որոնց հետ ես կարող եմ մնալ միևնույն սենյակում 5 րոպեից ավելի` չզգալով, որ ինձ կողոպտում են: Ես չեմ եղել ոչ միզանտրոպ, ոչ կնատյաց, բայց ինձ դուր է եկել միայնությունը: Լավ է, երբ նստած ես մի ինչ-որ  փոքրիկ սենյակում, ծխում ես ու քիչ-միչ խմում: Ես միշտ էլ լավագույն ընկերական շրջապատում եմ եղել ինքս ինձ հետ: Քանի դեռ մարդն ունի գինի ու ծխախոտ, նա շատ բանի կդիմանա: