1941 թվականին Վիկտոր Համբարձումյանը Լենինգրադում էր, երբ սկսվեց պատերազմը: Նա տեղի պետական համալսարանում էր աշխատում: Ցանկանում էր մեկնել գործող բանակ, բայց համալսարանն էվակուացվեց Թաթարստանի Ելաբուգա քաղաք, գիտնականն էլ՝ նրանց հետ: Ստեղծված կացությունը նրան հուսահատության հասցրեց: «Ախր ինչո՞վ կամ ինչպե՞ս կարող է աստղագիտությունն օգնել բանակին»,- սա դարձավ Համբարձումյանի ամենամեծ մտահոգությունը:
Եվ նա գտավ լուծումը:
Օրվա մեջ մի քանի անգամ սկսեցին ճիշտ ժամանակի ազդանշանը հաղորդել: Դա օդաչուներին օգնում էր կույր թռիչքի ժամանակ իմանալ իրենց կոորդինատները: Աստղագետը բացահայտեց նաև կապի անակնկալ ընդհատումների գաղտնիքը, որն այնքան անհրաժեշտ էր նավատորմի ու բանակի համար: Է՞լ ինչ կարելի էր անել:
Պղտոր միջավայրում լույսի ցրման նրա ուսումնասիրությունները նույնպես լուրջ նշանակություն ունեցան ռազմական բնագավառում՝ լուծելով տեսանելիության խնդիրը մթնոլորտում և ջրի տակ: Իսկ թե որքան էին կարևոր այդ աշխատանքները հաղթանակի համար, պատասխանը ստացվեց 1946-ին, երբ Վիկտոր Համբարձումյանն արժանացավ գիտության ասպարեզում առաջին Ստալինյան մրցանակին:
Ասելիքս այն է, որ եթե ցանկություն կա մասնակից դառնալ համընդհանուր գործին, ճանապարհներն ու ձևերը միշտ էլ կգտնվեն՝ անկախ ամեն ինչից:
Հովիկ Չարխչյան
Hovikcharkhchyan's Blog 