ՍԹԵՖԱՆ ՎԻՆՍԵՆԹ ԲԵՆԵԹ

… Այնուհետև ես տեսա մահվան աստծուն: Նա նստած էր աթոռին, պատուհանի մոտ, այն սենյակում, որ դեռ չէի եղել: Սկզբում կարծեցի, թե նա տակավին կենդանի է, հետո թիկունքին նկատեցի ձեռքի չորացած մաշկը, որը նման էր անկենդան կաշվի: Սենյակի դուռը փակ էր, այնտեղ տաք էր ու չոր. կասկած չկար, որ այն պահպանվել էր այնպես, ինչպես եղել էր: Նա նստած էր ու պատուհանից նայում էր քաղաքին: Հագնված էր աստվածներին արժանի ձևով: Ոչ երիտասարդ էր և ոչ էլ ծեր. չեմ կարող ասել, թե քանի տարեկան էր: Բայց դեմքին իմաստության ու թախիծի խոր կնիք կար: Երևում էր, որ չէր ցանկացել փախչել քաղաքից: Նա նստել էր իր պատուհանի մոտ ու դիտել կործանվող քաղաքը և այդպես էլ մահացել էր:
Ավելի լավ է մարդ կորցնի կյանքը, քան թե հոգին: Նրա դեմքից երևում էր, որ կորցրել էր իր մարմինը, բայց ոչ հոգին: Գիտեի, որ եթե դիպչեի նրան, կընկներ ու կփոշիանար, չնայած դեմքն անսասան արտահայտություն ուներ:
Ահա իմ ամբողջ պատմությունը: Հիմա գիտեմ, որ նա սովորական մարդ էր. նրանք բոլորն էլ սովորական մարդիկ են եղել և ոչ թե աստվածներ կամ դևեր: Նրանք սովորական մարդիկ են եղել, բայց անցել են խավարի ճանապարհով…
Երբ նորից տեսա հորս, աղոթեցի ու սրբագործվեցի: Հայրս թեթևակիորեն դիպավ կրծքիս ու շուրթերիս և ասաց.
— Դու ուղևորությունդ սկսեցիր որպես տղա, վերադարձար որպես տղամարդ ու քուրմ:
Ես ասացի.
— Հայրիկ, նրանք սովորական մարդիկ են եղել: Ես եղա աստվածների կացարանում և տեսա այդ: Դուք կարող եք սպանել ինձ, եթե օրենքը դա է պահանջում, բայց հիմա գիտեմ, որ նրանք սովորական մարդիկ են եղել:
Նա քնքշորեն նայեց ինձ և ասաց.
— Օրենքը միշտ նույն ձևը չունի, դու արեցիր այն, ինչ կարողացար: Իմ ժամանակին ես չկարողացա անել այդ, բայց դու եկար ինձնից հետո ու արեցիր: Այժմ պատմիր:
Ես սկսեցի պատմել: Նա ուշադիր ինձ էր լսում: Հետո իմ մեջ ցանկություն առաջացավ տեսածիս մասին պատմել բոլորին, բայց հայրս թույլ չտվեց: Նա ասաց.
— Ճշմարտությունը նման է դժվար որսացվող եղջերուի: Եթե չափից շատ օգտագործես այն, կարող ես մեռնել: Իզուր չէ, որ մեր նախնիներն արգելել են Լքված բնակավայրերն այցելել:
Նա ճիշտ էր ասում: Ճշմարտությանը պետք է հասնել աստիճանաբար: Ես այդ իմացա, երբ քուրմ դարձա: Հավանաբար հին ժամանակ մարդիկ շատ արագ էին յուրացնում գիտությունը…

«Բաբելոնի գետերի հովտում» պատմվածքից