NON DOLET

Ինքնազոհ սիրո մասին բազմաթիվ հուժիչ պատմություններ կան: Պատմեմ դրանցից ևս մեկը՝ հռոմեուհի Առիայի և նրա ամուսնու՝ կոնսուլ Պետիուսի մասին: Կայսր Կլավդիոսը իր դեմ կազմակերպված խռովությանը մասնակցելու համար Պետիուսին մահվան դատապարտեց: Համաձայն ընդունված կարգի, վերջինս պետք է ինքնասպան լիներ: Իսկ Պետիուսը վախենում էր ոչ թե մահից, այլ ցավից: Եվ որպեսզի դատապարտված ամուսնուն համարձակություն ներշնչի, Առիան առաջինը վերցրեց դաշույնը և հարվածեց իր կրծքին: Վերջին շնչում նա արտաբերեց այս երկու բառը՝ «Non dolet»՝ «Չի ցավում…»:

Հովիկ Չարխչյան

ՄԻ ԳՈՌՈԶԱՑԻՐ

Հին Հռոմում պատերազմից հաղթանակով վերադարձած զորահրամանատարի` կոնսուլի պատվին, որպես օրենք, կազմակերպում էին հաղթահանդեսներ: Հաղթահանդեսի երրորդ օրը քաղաքի Մարսյան դաշտով, ամբոխի ցնծալի բացականչությունների ներքո, անցնում էր չորս ճերմակ նժույգներով լծված ոսկեհուռ երկանիվը, որի մեջ բազմում էր կոնսուլը: Նրա դեմքը ներկված էր ալ կարմիրով: Հներն ասում էին, թե դա արվում էր, որպեսզի չերևա մեծարանքի, հրճվանքի շառագունումը հաղթողի դեմքին: Նրա թիկունքում կանգնած, ոսկե պսակը բռնած ստրուկը ժամանակ առ ժամանակ գոչում էր. ,,Մի գոռոզացիր, հիշիր, որ դու սոսկ մահկանացու ես,,:
Երկանիվից կախված էին նաև զանգ և խարազան, որոնք հաղթողին պիտի հիշեցնեին, որ ճակատագիրը փոփոխական է և, չնայած այդ օրվա մեծարանքին, ապագայում նա կարող է ամենադաժան պատիժների ու անարգանքի ենթարկվել: