ԽՈՐԽԵ ԼՈՒԻՍ ԲՈՐԽԵՍ

ԱՍՏԵՐԻԻ ՏՈՒՆԸ

… Գիտեմ` ինձ մեղադրում են մեծամտության, և, գուցե` մարդկանց ատելու, և, գուցե, խելագարության մեջ: Այս մեղադրանքները (որոնց համար ես պատասխան կտամ, երբ ժամանակը գա) պարզապես ծիծաղելի են: Ճիշտ է, որ ես տնից դուրս չեմ գալիս, բայց և ճիշտ է այն, որ իմ տան դռները (որոնք անթիվ են) օրուգիշեր բաց են մարդկանց ու կենդանիների համար: Թող ներս գա` ով ցանկանում է: Այստեղ չես գտնի ոչ պալատական ճոխություն, ոչ կահույքի նշույլ, միայն հանգստություն ու մենություն: Այս տան հավասարը չկա ամբողջ աշխարհում (ստում են նրանք, ովքեր պնդում են, թե նման տուն կա Եգիպտոսում): Մեկ ուրիշ անմտություն է, թե ես` Աստերիս, գերի եմ: Կրկնե՞մ, որ այստեղ ոչ մի փակ դուռ չկա: Բացի այդ, մի օր` մթնշաղին, ես փողոց դուրս եկա, ու եթե մինչև կեսգիշերը վերադարձա տուն, դա այն պատճառով էր, որ ինձ վախեցրին հասարակ մարդկանց դեմքերը` անգույն ու տափակ, ինչպես ձեռքի ափն է լինում: Արևն արդեն մայր էր մտել, բայց երեխայի չկտրվող լացն ու աղերսող աղաղակները վկայում էին, որ ինձ ճանաչել են: Մարդիկ աղոթում էին, փախչում, ծնկի գալիս, մյուսները քարեր էին ձեռքներն առնում: Ինչ-որ մեկը կարծես թե նետվեց ծովը: Իզուր չէր, որ մայրս թագուհի էր, ես չեմ կարող խառնվել կեղտին, նույնիսկ եթե համեստությունից դրդված ցանկանայի:
Բանն այն է, որ ես անկրկնելի եմ: Ինձ հետաքրքիր չէ, թե ինչ կարող է ինչ-որ մեկը հայտնել մյուսին. որպես փիլիսոփա ես ենթադրում եմ, որ նամակի օգնությամբ ոչինչ էլ չի կարելի հաղորդել: Այդ նյարդայնացնող մանրուքներն իմ` մեծագույնիս տրված հոգու համար չեն: Ես երբեք չեմ էլ կարողացել մտապահել մեկ տառի տարբերությունը մյուսից: Ինչ-որ վեհ անհամբերություն խանգարում է, որ կարդալ սովորեմ: Երբեմն ես ափսոսում եմ դրա համար. օրերն ու գիշերներն այնքան երկար են:
Բնականաբար, ես բավականաչափ զվարճանում եմ: Ես ոչխարի պես եմ պատկերասրահներով սլանում, մինչև որ ուժասպառ ցած ընկնեմ: Ես թաքնվում եմ ջրամբարի ստվերում, կամ էլ միջանցքի անկյունում, ու սկսում եմ ձևացնել, թե ինձ փնտրում են: Պատահել է, որ կտուրներից ցած եմ թռչել ու արյունլվիկ եղել: Երբեմն ես ձևացնում եմ, թե քնած եմ` փակած աչքերով ու խորը շնչելով (երբեմն ես իսկապես քնում եմ, իսկ երբ բաց եմ անում աչքերս, տեսնում եմ, թե ինչպես է փոխվել օրվա գույնը): Բայց խաղերից ամենաշատը ես սիրում եմ «ուրիշ Աստերիի» խաղը: Ես ձևացնում եմ, թե նա ինձ հյուր է եկել, իսկ ես նրան իմ տունն եմ ցույց տալիս: Անչափ հարգալից ես նրան ասում եմ. «Արի վերադառնանք այն անկյուն», կամ, «Իսկ հիմա արի գնանք ուրիշ բակ», կամ, «Ես այդպես էլ կարծում էի, որ քեզ դուր կգա այս պատը» կամ, «Հիմա կտեսնես, թե ինչպես է ստորգետնյա մուտքը բացվում»: Ժամանակ առ ժամանակ ես սխալվում եմ, և մենք լիաթոք ծիծաղում ենք:
Ես ոչ միայն հնարում եմ այս խաղերը, ես նաև խորհում եմ տան մասին: Տան բոլոր մասերը շատ անգամ կրկնվում են, մի մասը կարծես մյուսի պատճենը լինի: Չկա մի ջրհոր, բակ, ճաշարան, այլ կան տասնչորս ճաշարաններ, բակեր, ջրհորներ: Տունը նման է աշխարհի, ավելի շուտ, այն հենց աշխարհն է: Այնուամենայնիվ, երկրում անկրկնելի երկու բան կա` մեկը վերևում` անհասկանալի արևը, մյուսը` ներքևում` ես` Աստերին: Շատ հնարավոր է, որ աստղերը, արևն ու այս տունը ես եմ ստեղծել, բայց ես վստահ չեմ դրանում:
Ինը տարին մեկ այս տանը հայտնվում են ինը մարդ, որպեսզի ես նրանց չարիքից ազատեմ: Ես լսում եմ նրանց քայլերն ու ձայները փոշոտ քարե սրահներից մեկից ու ուրախությամբ նրանց ընդառաջ եմ վազում: Ողջ արարողությունը զբաղեցնում է մի քանի րոպե միայն: Նրանք ընկնում են մեկը մյուսի ետևից, ու ես նույնիսկ չեմ հասցնում արյունոտվել: Որտեղ որ ընկնում են, այնտեղ էլ մնում են, ու նրանց մարմինները օգնում են ինձ մի սրահը մյուսներից տարբերել: Ես չգիտեմ, թե ովքեր են նրանք, բայց նրանցից մեկը իր մահվան պահին ինձ հայտնեց, որ մի անգամ իմ փրկիչն էլ կգա: Այդ օրվանից ինձ չի սարսափեցնում միայնությունը, ես գիտեմ, որ իմ փրկիչը գոյություն ունի, ու օրերից մի օր, նա կքայլի այս փոշոտ սրահներով: Եթե իմ լսողությանը աշխարհի բոլոր ձայները հասնեին, ես կտարբերեի նրա ոտնաձայները: Լավ կլիներ, որ նա տաներ ինձ մի վայր, որտեղ շատ ավելի քիչ սրահներ ու դռներ կան: «Ինչպիսի՞ն է լինելու իմ փրկիչը»,- հարցնում եմ ինքս ինձ:- «Նա կլինի ցուլ, թե՞ մարդ: Գուցե ցուլ` մարդու գլխով: Թե՞ կլինի այնպիսին, ինչպիսին որ ես եմ…»

* * *
Առավոտյան արևի շողերը խաղում էին բրոնզագույն սրի վրա: Դրա վրա արդեն գրեթե արյուն չէր մնացել:
— Կհավատա՞ս, Արիադնա, — ասաց Թեսեոսը,- իսկ մինոտավրոսը նույնիսկ չէր դիմադրում: